5.1 Een transparant overzicht van de nationale processen om lijsten aan te leggen
Met het actieplan voor eerlijke en effectieve belastingheffing van de Commissie in juni 2015 is een eerste stap gezet op weg naar een gemeenschappelijk EU-systeem om lijsten aan te leggen. De Commissie heeft voor het eerst een overzicht gepubliceerd van alle jurisdicties van derde landen die voor belastingdoeleinden door lidstaten in een lijst zijn opgenomen. De volledige geconsolideerde versie, die 121 jurisdicties bevat, is online gepubliceerd en aan het actieplan is een lijst gehecht met jurisdicties die het vaakst zijn genoteerd. Dit initiatief had hoofdzakelijk tot doel de nationale processen om lijsten aan te leggen transparanter te maken en de door lidstaten in een lijst opgenomen informatie over jurisdicties in een gemakkelijk toegankelijk formaat aan derde landen en bedrijven aan te bieden. In oktober 2015 heeft de Commissie de online-informatie technisch geactualiseerd om rekening te houden met de veranderingen in en aanpassingen aan de nationale lijsten van lidstaten voor belastingdoeleinden.
In overeenstemming met de toezegging in het actieplan van juni om de informatie in de lijsten van lidstaten op gezette tijden te herzien, heeft de Commissie het geconsolideerde overzicht van derde landen die door lidstaten voor belastingdoeleinden in een lijst zijn opgenomen, als onderdeel van dit pakket tegen belastingontwijking formeel geactualiseerd. De geactualiseerde informatie is gepubliceerd in een interactieve onlinekaart 14 en wordt binnen 12 maanden opnieuw bekeken.
De publicatie van een lijst voor de hele EU had wat transparantie betreft een onmiddellijk effect. Bepaalde derde landen waren zich er pas van bewust op nationaal niveau op een lijst te staan toen de geconsolideerde versie van de lijsten van de lidstaten werd gepubliceerd. De "pan-EU-lijst" bracht een nieuwe discussie over goed bestuur in belastingzaken op gang tussen deze jurisdicties en de relevante lidstaten, waarbij derde landen kwesties over hun belastingregimes konden verduidelijken en lidstaten gedetailleerd in konden gaan op hun zorgen. De toegenomen transparantie stimuleerde deze lidstaten tevens om hun processen om lijsten aan te leggen, nog eens tegen het licht te houden en ervoor te zorgen dat ze goed onderbouwd, nauwkeurig en geactualiseerd waren. De pan-EU-lijst bracht aanzienlijke verschillen aan het licht tussen de nationale processen om lijsten aan te leggen, en toonde aan welke problemen hierdoor zouden kunnen ontstaan voor de eengemaakte markt, derde landen en ondernemingen. Als gevolg hiervan hebben lidstaten hernieuwde interesse getoond in een meer coherente aanpak om derde landen in een lijst op te nemen en gemeenschappelijke defensieve maatregelen toe te passen.
Om dit te realiseren, moet er eerst een solide overzicht van en inzicht in de huidige procedures in de hele EU zijn. Daarom heeft de Commissie de lidstaten die derde landen in een lijst opnemen, gevraagd de door hen gebruikte criteria en processen te verduidelijken. De Commissie heeft ook lidstaten zonder nationale lijsten gevraagd uitleg te geven over de alternatieve instrumenten die zij gebruiken om externe risico's op belastingontwijking tegen te gaan. De komende maanden zal het werk in het platform inzake goed fiscaal bestuur worden voortgezet teneinde de instrumenten van lidstaten om fiscale defensieve maatregelen toe te passen, transparanter te maken. Het doel is om ondernemingen en derde landen meer rechtszekerheid te bieden en de informatie tegelijkertijd te gebruiken voor een samenhangender EU-aanpak.
